czyli wszystkiego po trochu...
Wykorzystując materiały z Miechowskiego Kuferka należy powołać się na źródło: http://miechowski_kuferek.manifo.com/
dotyczy to także kopiowania i publikacji zdjęć.

Cmentarz w Czaplach Wielkich




Surowy w swej formie grobowiec rodziny Popielów h. Sulima w Czaplach Wielkich.

Jedna z dwóch płyt znajdujących sie na grobie Popielów:

Ś. P.
JANEK POPIEL
UR. 24.III.1877 - ZM. 5(6?) .V. 1887
WACŁAW POPIEL
UR. 2.IX.1811 ZM. 18.XI.1889
EUSTASZEK POPIEL
UR. 20.IX.1911 ZM. 22.III.1914
EUSTACHY POPIEL
UR. 13.I.1875 ZM. 24.XI.1936

Na drugiej płycie znajdują się następujące napisy:

ANNA POPIEL

KONRAD CIECHOMSKI


Notatki z rozmowy z panią Marią Miernik z Popielów.











Rodzina.


Pani Maria Miernik z Popielów (na zdjęciu powyżej) urodziła się w Czaplach Wielkich w 1935 roku. Jest najstarszą córką Jana Chościak-Popiela (1910-1974), właściciela majątku Czaple Wielkie i Janiny z Zachorowskich (1912-2008). Pani Maria ma siedmioro rodzeństwa: Krystynę, Jana, Eustachego, Jerzego, Joannę, Marka i Agnieszkę.
Dziadek ze strony mamy, Stanisław Zachorowski* (1885-1918) był kustoszem na Uniwersytecie Jagiellońskim, współzałożycielem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Babcia, Ludwika ze Świdów (1883-1965) pochodziła z Kresów, pracowała w archiwum w Krakowie.
Dziadkowie ze strony ojca to Eustachy Popiel (1875-1936), właściciel Czapel Wielkich oraz Anna z Dzierżykraj-Morawskich h. Drogosław (Nałęcz) (1880-1943). Eustachy i Anna wychowali sześcioro dzieci: Krystynę (1906-1963), Pię (1903- ), Marię (1902-  ), Konstantego (1907-1979), Jana (1910-1974), ojca pani Marii, oraz Annę (1915-1995). Oprócz nich jeszcze troje zmarło w dzieciństwie.
Jan Maria Ignacy– urodził się 15 stycznia 1910 roku w Czaplach Wielkich. Ojcem chrzestnym był Tadeusz hrabia Łubieński, natomiast matką chrzestną Maria z Popielów Łubieńska. W  zastępstwie chrzestnymi byli Błażej Linburski i Pia Popiel. Jan po ukończeniu studiów rolniczych objął we władanie rodzinny majątek w Czaplach Wielkich. Swą przyszłą żonę, Janinę Zachorowską poznał w Państwowej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie. Ich ślub odbył dnia 10 listopada 1934 roku w Kościele Mariackim w Krakowie.
Konstanty Marian Ignacy - jako najstarszy miał objąć Czaple Wielkie, rozpoczął nawet studia rolnicze w Warszawie, jednak przerwał je i ukończył prawo. Konstanty w czasie II wojny światowej był cichociemnym; zrzucony nad Francją organizował tam ruch oporu. Po wojnie jego żona, dr Krystyna Sinko-Popiel (córka prof. Tadeusza Sinko), kustosz Muzeum Czartoryskich w Krakowie, przez „zielona granicę” opuściła Polskę i udała się do niego do Paryża. Konstanty i Krystyna Popielowie z Francji wyjechali do Anglii, skąd wyemigrowali do Afryki. Mieszkali w Basutoland (obecnie Lesotho, gdzie Konstanty był doradcą królowej ds. rolnictwa), Ugandzie i Republice Południowej Afryki. Oboje zmarli w Kapsztadzie.
Krystyna Maria Ignacja - nie wyszła za mąż, przez długie lata prowadziła dom Diecezji Krakowskiej w Pewli Małej kolo Żywca. Odbywały się tu rekolekcje, kolonie dla dzieci, kursy wiedzy religijnej, a po 1950 roku także wczasy dla pracowników Tygodnika Powszechnego oraz „Znaku”. W ośrodku tym bywali Turowiczowie, Stanisław Stomma, Hanna Malewska, ojciec Leon Knabit, a także kilkakrotnie ksiądz Karol Wojtyła – późniejszy Papież.
Pia Maria Wincencja – w 1939 roku wyjechała do Portugalii, gdzie wyszła za mąż za Adama Zielińskiego*, prawnika i publicystę. Pia z mężem zamieszkała niedaleko Lizbony i nigdy do Polski nie wróciła. Ojcem chrzestnym Pii był metropolita warszawski Wincenty Chościak Popiel, a matką chrzestną Maria z Januszkiewiczów Konstantowa Popielowa.
Maria Józefa Ignacja – wyszła za mąż za rotmistrza ułanów Dominika Łappę i zamieszkała w Krakowie.
Anna – wyszła za mąż za Augustyna Szpora, właściciela majątku Rzęmiędzice - jak powiedziała o niej pani Maria Miernik – „była bardzo kochaną ciocią”.

Dzieci Stanisława Zachorowskiego i Ludwiki ze Świdów: Witold – kustosz Biblioteki Jagiellońskiej – miał trzech synów i córkę, Jerzy – inżynier, absolwent Politechniki Lwowskiej, mieszkał w Krakowie, zmarł bezdzietnie. Pochowany wraz żoną na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, niedaleko rodziców Ojca Swiętego. Stefan - najmłodszy, miał pięcioro dzieci, czterech synów oraz córkę.
Rodzeństwo, zarówno Jana Popiela, jak też jego żony Janiny z Zachorowskich było bardzo dobrze wykształcone. 

Nauka.

Edukacją pani Marii i jej siostry Krystyny zajmowały się nauczycielki, które ukrywały się w majątku przed Niemcami. Pani Maria wymienia je po kolei: Tosia Stoczko, Hanka – córka AK-owca, pani Irena (która nie budziła sympatii) oraz pani Wojciechowska. Na koniec roku dziewczynki zdawały egzamin u pana Palimąki, nauczyciela szkoły wiejskiej w Czaplach wielkich. Po zakończeniu wojny siostry poszły do szkoły w Charsznicy – Maria do V a Krystyna do IV klasy, mimo że wcześniej uczyły się razem. Do I Komunii Świętej Maria, Krystyna oraz ich kuzyni z Czapel Małych byli przygotowywani przez księdza, który także ukrywał się w majątku ojca. Pani Maria wspomina, że gdy we czwórkę przystępowali do komunii, w kościele w Czaplach Wielkich bardzo ładnie śpiewał chór złożony z młodych dziewczyn.Anna Wojciechowska, która była ostatnią nauczycielką Marii i Krystyny przyjechała do Czapel po powstaniu warszawskim.
Po opuszczeniu dworu w styczniu 1945 roku przez rodzinę Popielów założyła w nim szkołę i została jej kierowniczką. Nie dopuściła do dewastacji budynku.
Pani Maria zdała maturę w 1952 roku, następnie zdawała na archeologię w Krakowie (chociaż jej marzeniem była pediatria). Jako córka ziemianina nie została przyjęta na studia. Poszła wtedy do pracy. W 1954 roku przyjechała do wujostwa Zachorowskich do Krakowa, gdzie wuj Jerzy wciągu 2 miesięcy nauczył ją rysunku i pisma technicznego, przygotowując do zawodu kreślarza. W pracy poznała swojego przyszłego męża Eugeniusza.

Czaple Wielkie w okresie II wojny światowej.

W czasie wojny do dworu w Czaplach Wielkich trafił jeden z kuzynów pani domu - ranny w pierś partyzant z oddziału Hubala, Józef Świda. Kulę z rany wyciągnął mu lekarz wysiedlony z poznańskiego, który przebywał we dworze aż do końca wojny. Pani Janina Popiel zmieniała rannemu opatrunki. W Czaplach znalazło schronienie w sumie około 35 osób, a do tej liczby należy doliczyć jeszcze przybyłych w 1944 roku uciekinierów z powstania warszawskiego.
Jan Popiel jako prezes Rady Głównej Opiekuńczej na powiat miechowski zorganizował w Pieskowej Skale sierociniec dla dzieci ze Wschodu. Na uroczyste otwarcie licznie przybyło okoliczne ziemiaństwo. Odbyła się msza święta z udziałem chóru, podczas której śpiewano religijne pieśni.W przedstawieniach dobroczynnych organizowanych przez RGO w Miechowie także uczestniczyli właściciele majątków ziemskich. Dochody ze sprzedaży biletów przeznaczane były na pomoc dla najbiedniejszych oraz utrzymanie sierocińca. Pani Maria do dziś przechowuje dokumenty ojca dotyczące działalności w RGO.
Jan i Janina Popielowie działali w Armii Krajowej. W majątku zorganizowano punkt opatrunkowy na potrzeby podziemia (były w nim między innymi bandaże, lekarstwa, strzykawki).
Latem 1944 roku partyzanci otrzymali informację o tym, że Jan Popiel zostanie aresztowany przez Niemców. Wyprzedzając działania okupanta sfingowano jego aresztowanie. Do dworu zajechała wtedy bryczka z dwoma „Niemcami”, którzy wywieźli związanego gospodarza w nieznanym kierunku. W czasie aresztowania jeden z „Niemców” uderzył kogoś ze służby w twarz. Pomagający w zarządzaniu majątkiem wuj pani Marii, Witold Zachorowski, wsiadł do bryczki i pojechał do Miechowa interweniować na Gestapo. Po jakimś czasie Jan Popiel wrócił do domu, jednak wtedy naprawdę został aresztowany.
16 sierpnia 1944 roku trafił do więzienia na Montelupich w Krakowie. Podczas śledztwa nie ujawnił żadnych informacji dotyczących działalności konspiracyjnej, więc został wywieziony do obozu koncentracyjnego we Flossenburgu w Bawarii.
Po wyzwoleniu komuniści zmusili panią Janinę Popiel do opuszczenia majątku. Na szczęście wraz z dziećmi znalazła schronienie w Charsznicy, gdzie mieszkali teściowie jej najmłodszego brata Stefana – państwo Zdanowscy.
Nad wytwórnią wody sodowej stanowiącej ich własność udostępnili wygnańcom mieszkanie składające się z 3 pokoi i kuchni. W Charsznicy zamieszkał także kuzyn babci Świdowej.
Po powrocie z obozu koncentracyjnego Jan Popiel postanowił wyjechać z rodziną do Gdańska. Podróż w wagonie towarowym trwała tydzień. Na miejscu znalazł pracę w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, podległym Instytutowi Hodowli Ziemniaka w Warszawie. Udoskonalano w nim różne gatunki ziemniaka oraz hodowano nowe odmiany.

Wiluś.

Gospodynią we dworze była pani Mularczyk, natomiast jej mąż Szczepan pomagał w gospodarstwie. Mieli pięcioro lub sześcioro dzieci. Ich córka Krysia była bardzo piękną dziewczyną. Zakochał się w niej niemiecki pilot (nazywany „Wilusiem”). Zbiegło się to w czasie z akrobatycznymi lotami nad Czaplami Wielkimi niemieckiego samolotu. Podejrzewano, że jego pilotem może być właśnie adorator panny Krysi. 

Kasztanka i inne zwierzęta…

Rodzina kochała konie i psy… Jak się wjeżdżało powozem do parku w Ściborzycach**, to wybiegała sfora - szczekały i obskakiwały konie oraz powóz. Był też u stryja Ludwika Popiela (kuzyna dziadka) ogromny kot (pers), który owijał się koło nóg; pani Maria z siostrą bały się go bardzo. W rodzinnym majątku w Czaplach Wielkich były tylko 2 psy…

Według pani Marii, sławna kasztanka marszałka Piłsudskiego nie pochodziła z Czapel Wielkich - być może z Czapel Małych lub Ścibiorzyc. Bo przecież właściciel Czapel Małych, Andrzej Popiel był synem Ludwika ze Ściborzyc, więc stajnie mogły być jedne…

Szmul.

Z dzieciństwa pani Maria zapamiętała, jak co jakiś czas przyjeżdżał do majątku żydowski handlarz z Wolbromia. Nazywał się Szmul, miał długie pejsy, ubrany był w chałat i myckę. Gdy kupował owoce i jarzyny, częstował dziewczynki malutkimi czerwonymi cukiereczkami. Miał dwoje dzieci (syna i córkę). W czasie wojny niestety trafił do Płaszowa i pewnie zginął.
______________________________

**Kilka lat temu w Ściborzycach położonych niedaleko Czapel osiadł kuzyn pani Marii, Tadeusz Topór z Argentyny. Remontuje rodzinny dom zabrany przez komunistów zaraz po wojnie jego dziadkowi, Ludwikowi Popielowi; wykonał już przy nim wiele prac. (VII.2016)





























Dzieci Jana i Janiny z Zachorowskich Popielów, ostatnich dziedziców Czapel Wielkich.
Od lewej: Jerzy, Maria, Krystyna, Jan, Agnieszka, Marek i Eustachy (na zdjęciu nie ma Joanny).
Fotografia (wykonana ok. 2013 roku)  ze zbiorów pani Marii Miernik z Popielów.


____________________________________

Zieliński Adam Kazimierz dr (1902-1991) – dyplomata, publicysta, wydawca, kolekcjoner książek, map i poloników. Radca w Ministerstwie Komunikacji, attache prasowy poselstwa w Portugalii, kierownik placówki Ministerstwa Informacji i Dokumentacji rządu gen. Władysława Sikorskiego. Po wojnie przedstawiciel paryskiej „Kultury” w Portugalii, delegat Rządu RP na Uchodźstwie. (Więź, Tom 35, wydania 1-4.)

Stanisław Zachorowski dr (1885-1918) – wybitny historyk, mediewista, uczeń Karola Potkańskiego i Bolesława Ulanowskiego. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Habilitował się w 1912. 
Profesor prawa kościelnego na Uniwersytecie Jagiellońskim, wybrany dziekanem Wydziału Prawa i Nauk Społeczo - Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zaraził się tyfusem i zmarł w 1918 roku przed objęciem stanowiska na KUL-u. Specjalizował się w średniowiecznym prawie polskim i prawie kościelnym. (Wiki) 

Warto wspomnieć, że bratem pradziadka pani Marii – Wacława Popiela h. Sulima, był Wincenty Teofil Chościak-Popiel (1825-1912) – biskup diecezjalny płocki w latach 1863–1875, biskup diecezjalny kujawsko-kaliski w latach 1876–1883, arcybiskup metropolita warszawski w latach 1883–1912. 
Syn Konstantego i Zofii z hr. Badenich, właścicieli Czapel Wielkich. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1849 roku. Studiował w Lowanium i w Rzymie. W 1863 roku papież Pius IX mianował go biskupem diecezjalnym diecezji płockiej. W 1868 został zesłany do Nowogrodu Wielkiego. Po powrocie, w 1875 roku mianowany biskupem diecezjalnym diecezji kujawsko-kaliskiej, a w 1883 arcybiskupem metropolitą warszawskim. Zmarł w Warszawie w 1912 roku. Został pochowany w krypcie arcybiskupów warszawskich w archikatedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
„Przeżyłem wiele lat, dużo oglądałem niewoli ludzkiej, patrzałem na płynące łzy i łamane nadzieje; ale skołatane serce moje krzepiła zawsze niezłomna wiara w potęgę ducha Bożego, złożonego w piersi ludu polskiego.”- cytat za Wspomnieniem pośmiertnym autorstwa Stanisława Tarnowskiego.

Paweł Chościak-Popiel (1807-1892) - ziemianin, publicysta i polityk konserwatywny; wnuk Pawła, kasztelana sandomierskiego, najstarszy syn Konstantego i Zofii z Badenich, brat Wincentego. W 1823 roku zdał maturę z odznaczeniem. W latach 1823 -1827 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim; w domu dziadka, ministra Marcina Badeniego, poznał, "co tylko ówczesna Polska miała najznakomitszego". Następnie spędził trzy lata we Francji, zwiedzając także Szwajcarię i Anglię, dorywczo studiując, obracając sie w arystokratycznych kołach polskich i miejscowych. Latem 1829 bawił w La Chesnaie u księdza F. Lamennais'go, który umocnił go w przekonaniach katolickich. 
Wróciwszy do Warszawy, podjął służbę w Komisji Rządowej Oświecenia. Wybuch powstania 29 XI 1830 Paweł Popiel uznał za katastrofę; 3 XII wraz z Aleksandrem Wielopolskim usiłował zorganizować Towarzystwo Obywatelskie, konkurencyjne wobec rewolucyjnego "klubu". Jesienią 1848 r. zainicjował powstanie krakowskiego dziennika konserwatywnego „Czas” i został jego pierwszym redaktorem. Trzy lata później wystąpił jednak z redakcji, gdy jego współpracownicy uznali za zbyt lojalistyczne wystąpienie, którym pragnął powitać przybywającego do Krakowa cesarza Franciszka Józefa I. W latach 1848-53 Popiel zasiadał w Radzie Miejskiej, a następnie pełnił funkcję konserwatora zabytków Krakowa. (IPSB)


Na fotografiach: Jan i Janina 
z Zachorowskich Popielowie.
Fotografie w zbiorach pani Marii Miernik z Popielów.


Pogrzeb Eustachego Popiela - Czaple Wielkie 1936 r.
Fotografia ze zbiorów pani Marii Miernik z Popielów.
 
Kreator stron internetowych - przetestuj